Corona heeft impact op elk levensdomein

Ook bij de hulplijn Tele-Onthaal laat deze zomer een tweede golf van corona-gerelateerde oproepen zich voelen. Waar in de eerste helft van juli het aantal corona-gerelateerde oproepen was teruggelopen tot één op tien, is dit de voorbije week opnieuw opgelopen tot één op vier.

Ook het aantal oproepen ging opnieuw de hoogte in: de hulplijn ontving de afgelopen week opnieuw 22% meer oproepen dan gemiddeld.

Inhoudelijk constateert de hulplijn evenwel andere accenten in de corona-gerelateerde gesprekken dan tijdens de eerste coronagolf in de maand maart: de focus ligt minder op de medische impact, dan wel op de sociale impact van het virus op alle levensdomeinen. Corona vormt anderzijds in heel wat gesprekken geen expliciete rode draad doorheen het gesprek, maar wel een extra last of bezwarende factor op andere levensmoeilijkheden.

Gezondheid opnieuw belangrijkste gespreksitem

Het thema ‘gezondheid’ vormt opnieuw het belangrijkste gespreksthema de voorbije week (23,2%)

In de maand maart lag dat aandeel evenwel nog hoger (34,1%). Angstoornissen en de angst om ziek te worden zijn evenwel nog steeds hoog (6,6%versus 3,3% jaargemiddelde 2019) maar lager dan in de maand maart (11,7%)

• De bezorgdheid en stress om besmet te raken door het corona-virus is nog steeds aanwezig. De grote onzekerheid en onbekendheid die in maart leefde bij heel wat oproepers omtrent COVID-19 is door een toegenomen “medische kennis” bij de brede bevolking evenwel afgenomen in vergelijking met de maand maart. Dit maakt echter wel dat een aantal oproepers net door deze kennis bijzonder angstig door deze “tweede golf” gaan. De angst om besmet te raken wordt hoger ingeschat waardoor sommige oproepers of risicogroepen ernstige stress of onrust doormaken. Vaak vrezen ze niet te kunnen ontsnappen aan een besmetting tijdens deze nieuwe golf.
• Ook corona-patiënten, geteste personen of oproepers in quarantaine bellen Tele-Onthaal om te ventileren over hun angsten en onzekerheden.
• Sommige oproepers met een nieuwe of bestaande psychische kwetsbaarheid ervaren deze nieuwe besmettingsgolf als extra belastend: de eerste golf/lockdown werd soms met veel moeite doorsparteld, een tweede golf op deze korte termijn zorgt voor extra mentale belasting. Ook de mogelijke omschakeling naar terugschroeven van therapie, dagactiviteiten en videoconsultaties zorgt voor onrust. Ook traumatische herinneringen of verlieservaringen worden bij sommige oproepers opnieuw sneller gereactiveerd.

Grote impact van corona op sociale en relationale levenssfeer

Het thema ‘relaties’vormt het tweede belangrijkste gespreksthema, hier zijn de gespreksaccenten vergelijkbaar met de maand maart: relaties met kinderen, ouders en werk vormen de belangrijkste thema’s. De tweede besmettingsgolf heeft vooral een impact op het ‘sociale en relationele leven’ van heel wat oproepers, maar met andere klemtonen dan in de maand maart.

• In de eerste plaats is er opvallend nood om frustratie en vaak ook boosheid te kunnen ventileren: enerzijds omwille van de laksheid van de samenleving wegens het onvoldoende respecteren van de maatregelen en veel ergernis en onbegrip omtrent het gedrag van anderen, anderzijds omwille van de onduidelijkheid en steeds veranderende maatregelen van de overheid en de interpretatie hiervan.
• Oproepers ervaren ook een grote impact van het virus op hun leven: het leven in een ‘corona-maatschappij’ blijft belangrijke levensdomeinen of activiteiten beïnvloeden: zwangerschap, co ouderschap, aanhoudend thuiswerk, geboorte kleinkinderen, begrafenissen, opnieuw gewijzigde regeling in zorginstellingen, uitgestelde familiefeestje, belangrijke activiteiten (vb. hobby’s en verenigingsleven) die steeds weer in het water vallen, vakantieplannen die moeten opgeborgen worden… Oproepers vinden het niet fijn dat ze hun persoonlijke levens-en comfortzone maar niet kunnen terugvinden of opnieuw aanvatten, voelen zich opgesloten in hun leven door de nieuwe beperkingen of zien hun vaste structuren of stramienen telkens opnieuw gewijzigd. Door dit gebrek aan duidelijk perspectief raken heel wat oproepers ontmoedigd.
• De verstrengde maatregelen en beperkte contacten zorgen voor heel wat onrust: enerzijds leidt de beperkte “bubbel” tot keuzestress of anderzijds tot discussies omtrent het naleven van de maatregelen door familie of bubbelleden. De relaties in de ‘kleine’ bubbel komen hierdoor soms onder druk te staan.
• Nooit eerder dan de voorbije maanden scoorde het thema eenzaamheid zo hoog bij Tele-Onthaal. De corona-maatregelen versterkten de gevoelens van eenzaamheid, vooral bij oproepers die reeds over een beperkt netwerk beschikken: de aura van bubbeling en netwerking versterkt bij velen nog eens de wonde dat zij niet aan bubbelen en netwerken kunnen doen. Deze oproepers voelden de corona-eenzaamheid des te meer. Dat zij dit nu op korte termijn voor de tweede keer moeten ondergaan valt des te moeilijker. Bovendien werden heel wat activiteiten na de eerste golf nog niet volledig opgestart (vb. activiteiten in dienstencentrum, sociaal restaurant) Dat er weinig perspectief is op beterschap de komende weken maakt sommige oproepers pessimistisch of gelaten. Heel wat eenzame oproepers voelen de leegte in hun leven verder toenemen doordat ze enkel op zichzelf kunnen terugvallen.
• Anderzijds constateert Tele-Onthaal ook een hoger aandeel ‘eenzaamheid binnen bestaande contacten’: oproepers zien door de aanhoudende crisis vriendschappen of familie-of kennisbanden verwateren en sociale contacten geminimaliseerd. Hierdoor voelen oproepers zich soms in de steek gelaten.
• Sinds de start van de coronacrisis winnen sociale-economische thema’s aan belang bij de hulplijn. Oproepers geven aan bang te zijn voor de financiële consequenties van de crisis op hun leven: op hun werkzekerheid, financiële toestand, werkstatuut, …
• Ook de inhoudelijke relatie met het werk komt frequent aan bod: een aantal oproepers die tijdens de eerste golf reeds veel werk verzet hebben, geven aan onvoldoende gerecupereerd te zijn of zien de werkdruk aanhouden. Het betreft hier vooral werknemers uit de zorgsector, maar ook horeca-en winkelpersoneel geven aan het bijzonder moeilijk te hebben op de werkvloer.

Eenzaamheidsvirus blijft onder ons

Het thema ‘eenzaamheid’ sluit de top 3 van gespreksthema’s: dit aandeel ligt een pak boven het gemiddelde (11,9%) met 19,2% van alle gesprekken, maar zelf al iets hoger dan in de maand maart (18,4%). Tijdens de lockdown lag het aandeel het hoogst (22%)
Opvallend is dat het aandeel ‘eenzaamheid binnen bestaande contacten’ (3,7%) ook hoger scoort dan gemiddeld (2,3%), en ook hoger dan in de maand maart (2,5%)

Onzekere socio-economische perspectieven

Het onderwerp “sociaal economische thema’s” staat op de vierde plaats van gespreksthema’s (5,9%) en haalt daarmee ook de hoogste score van de voorbije maanden.

(Her)val verslaving

Het thema ‘verslaving’ sluit de top 5 van gespreksthema’s de voorbije week (5%) en haalt daarmee ook de hoogste score van de voorbije maanden.

Verslaving loerde tijdens de lockdownperiode enerzijds bij heel wat oproepers om de hoek, anderzijds deed deze ook oproepers hervallen of dieper wegzakken in hun verslaving. De voorbije corona-maatregelen maakten het extra moeilijk voor oproepers die worstelen met drank- en andere drugproblemen. Dat ze nu voor de tweede keer op rij beproefd worden, weegt voor een aantal oproepers bijzonder zwaar.

Corona verzwaart levensmoeilijkheden

In de volledige maand juli vormde corona een rode draad doorheen 17,5% van de gesprekken bij de hulplijn.

Dat betekent evenwel dat 8 op de 10 gesprekken handelen over andere levensmoeilijkheden, die niet expliciet corona-gerelateerd zijn: relatiemoeilijkheden, gezondheidsproblemen, rouw, zelfdodingsgedachten, misbruik, etc.

Wat evenwel opvalt is dat de coronacrisis voor een extra gewicht of balast zorgt bovenop die levensmoeilijkheden. Niet zelden geeft een oproeper aan dat corona deze problemen of moeilijkheden verzwaart. Corona zit duidelijke verweven in vele levensdomeinen.

Nood aan een gesprek?
Bel gratis en anoniem met Tele-Onthaal via het nummer 106 (24/7)
of chat via www.tele-onthaal.be

Toelichting bij de cijfers

Percentage coronagerelateerde gesprekken: in de maand maart waren 38,2% van de gesprekken bij Tele-Onthaal corona-gerelateerd, in de maand april liep dat aandeel op tot 53,9%, in de maand mei liep dat aandeel terug tot 36,6% en in de maand juni verder tot 18,6%. In de eerste helft van juli zakte dat aandeel tot 9,3%, om vervolgens in de tweede helft van juli op te lopen tot 25% en de voorbije week zelfs opnieuw tot 29,5% van alle gesprekken. Opvallend is evenwel dat het aandeel corona-gerelateerde gesprekken op de luisterpost van Tele-Onthaal Antwerpen oploopt tot +37%.

• Aantal oproepen algemeen: De voorbije maanden was het druk bij de hulplijn: in maart werden 16,8% meer oproepen beantwoord, in april 25% en in mei 26,5%. Ook in juni bleef het nog behoorlijk druk: +19,58% meer dan de gemiddelde maandoproepen in 2019 om dan vervolgens in de eerste helft van juli minder hoog te pieken tot 13,25%.Sinds de start van de stijgende besmettingscijfers en vooral nieuwe verstrengde maatregelen liep het aantal oproepen opnieuw sterker op: 22,59% oproepen in de voorbije week. De luisterpost van Tele-Onthaal Antwerpen ontving de voorbije week zelfs +44% meer oproepen dan gemiddeld.
• Geslacht: Vier op de tien oproepers bij Tele-Onthaal deze week waren mannen, terwijl dit in de maand maart één op drie was.
• Leeftijd: De voorbije week contacteerden meer oproepers van middelbare leeftijd de hulplijn: daar waar in maart voornamelijk het aantal 60+ en 70+ opvielen, zijn het nu eerder de 40+ en 50+. Wanneer we focussen op de categorie -25 jarigen blijkt dat zij in de maand juli 17,1% innemen van de niet-coronagerelateerde gesprekken, terwijl dit slechts 8,2% is bij de corona-gerelateerde gesprekken. De jongvolwassenen lijken dus minder behoefte te hebben om hieromtrent de hulplijn te contacteren.
• Leefsituatie: Het aandeel alleenwonenden blijft eveneens hoger dan de gemiddelde oproepcijfers, al ligt dat aandeel de afgelopen week (61,4%) iets lager dan in de maand maart (63,9%)
• Professionele begeleiding: het aandeel oproepers die zelf aangeven in professionele begeleiding te zijn (of eerder geweest) 66,8% ligt hoger dan gemiddeld (64,2%) en eveneens nog hoger dan in de maand maart (57,8%)
• Psychische stoornissen: het aandeel oproepers dat zelf aangeeft een psychische stoornis te hebben ligt iets lager dan gemiddeld (32% de voorbije week versus 35,4% gemiddeld) Opvallend is evenwel dat het aandeel angststoornissen in de maand maart dubbel zo hoog lag (6,6%) dan nu de voorbije week (3,7%)
• Oproeptype: zowel in de maand maart als in de voorbije week geeft één op de twee oproepers aan onze hulplijn (50% en 50,9%) voor het eerst te contacteren, gemiddeld ligt het aandeel nieuwe oproepers op 43%
• Verwijzingen: het aandeel verwijzingen lag de voorbije week hoger dan gewoonlijk (33,6%) er wordt voornamelijk verwezen naar de huidige professionele hulp, gezondheidszorg (vooral naar gezondheidzorg-arts) en naar het algemene covid-nummer. Opvallend is ook een hoger aandeel verwijzingen naar politie (13%)